ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΣΤΥΛΙΔΟΣ
Είναι ένα μεταβυζαντινό μνημείο, κτισμένο στις μεσημβρινές υπώρειες του όρους Όθρυς, 4 χιλιόμετρα από την πόλη της Στυλίδας, πάνω σέ λόφο απ΄ όπου δεσπόζει στην ευρύτερη περιοχή. Το Καθολικό είναι αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Χριστού, η Μονή όμως είναι γνωστή ως του αγίου Βλασίου προσωνύμιο που πήρε από το αφιερωμένο παρεκκλήσιο. Ιδρύθηκε περίπου το 1746, όπως μαρτυρείται από επιγραφή πού βρίσκεται στο εξωτερικό μέρος του τοίχου: “ΕΤΟΣ ΑΨΜΣ). Η ολοκλήρωσή της έγινε το 1752 χρονολογία κατά την οποία αγιογραφήθηκε το καθολικό σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει επάνω από την δυτική θύρα του Καθολικού:
“ΑΝΕΣΤΟΡΗΘΗ Ο ΘΟΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΡΧΕΡΑΤΕΒΩΝΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΕΣΤΑΤΟΥ ΕΠΗΣΚΟΠΟΥ ΚΗΡΙΟΥ ΚΗΡ ΑΝΘΙΜΟΥ ΚΑΙ ΗΓΟΥΜΕΝΕΒΩΝΤΟΣ ΗΕΡΕΜΙΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ Κ ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΗ ΚΑΙ ΝΙΚΟΛΑ Φ.Λ. ΜΑΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΤΗΣ ΜΟΡΦΩΣ. ΕΤΟΣ 1752 Οκτώβριος”.
Ο Επίσκοπος Άνθιμος είναι ο Ζητουνίου Άνθιμος (1721 – 1760), ο δε Ιερομόναχος Ιερεμίας είναι ο πρώτος Ηγούμενος και κτήτωρ της Μονής.
Κατά την προεπαναστατική περίοδο είχε μεγάλη ακμή και βοήθησε πολύ το υπόδουλο γένος. Με το Διάταγμα του Όθωνος το 1833 διαλύθηκε και παρέμεινε εγκατελειμμένο και ερειπωμένο μέχρι τό 1981. Κατά το έτος αυτό έχουμε και την ανασύσταση της Μονής. Με τις άοκνες προσπάθειες του ηγουμένου και τις προσφορές των χριστιανών το Μοναστήρι απέκτησε κάτι από την παλιά του δόξα.
Το καθολικό είναι μονόκλιτος ναός βυζαντινού ρυθμού με οκταγωνικό τρούλλο επηρεασμένος από την αγιορείτικη αρχιτεκτονική. Έχει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των μνημείων μεταβυζαντινής εποχής. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου ( Αη – Γιαννάκος) που ευρίσκεται ολίγα μέτρα πρό της Μονής. Είναι απλού σχήματος μονόκλιτος καμαροσκεπής καί κατάγραφος εσωτερικά. Επάνω από τήν θύρα υπάρχει η επιγραφή:
” Ηστορήθι ο θίος Ναός
του τιμίου Προδρόμου διά
συνδρομης του Πανοσιωτάτου Καθιγουμένου
κυρίου Νικιφόρου επί της Αρχιερατίας
του θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ζιτουνίου
κυρίου Ανθίμου επί ετους 1755
εφημερεύοντος Παησίου
Ιερομονάχου Απριλίου 15″.
Όπισθεν του Ιερού του Καθολικού υψώνεται ένα πελώριο κυπαρίσσι, το μεγαλύτερο των Βαλκανίων, επάνω στο οποίο κατά τήν γερμανική Κατοχή εκρύπτοντο οι αντάρτες.
Εορτάζει την 11η Φεβρουαρίου και την 6η Αυγούστου.
Πηγή: www.imfth.gr
