Ι Ε Ρ Α   Μ Ο Ν Η   Β Ρ Ο Ν Τ Η Σ Ι Ο Υ

Η Ι.Μ. Βροντησίου  είναι ένα από τα πλέον φημισμένα και σημαντικά μοναστήρια της Κρήτης.

Υπήρξε αξιόλογο κέντρο γραμμάτων και τεχνών κατά την περίοδο της Κρητικής Αναγέννησης. Οι μορφές των λογίων, των καλλιτεχνών και των σεβάσμιων μοναχών της μονής Βροντησίου,κατά τους τελευταίους αιώνες της Ενετοκρατίας σφράγισαν  με την παρουσία τους την εποχή τους.

Ονομαστοί αντιγραφείς χειρογράφων, ζωγράφοι και δάσκαλοι συνέδεσαν το όνομα τους με το μοναστήρι και την περιοχή.

Ο Μιχαήλ Δαμασκηνός εδώ ζωγράφισε έξι από τις πλέον σημαντικές εικόνες του. Η παράδοση θέλει και τον El Greco  να μαθητεύει για ένα διάστημα στο εργαστήριο της μονής.

Η μονή Βροντησίου βρίσκεται στη νότια πλαγιά του Ψηλορείτη λίγο βορειοδυτικά από το χωριό Ζαρός και απέχει από το Ηράκλειο 50χλμ. περίπου. Η μονή φαίνεται να ιδρύεται από την Β’ Βυζαντινή περίοδο χωρίς όμως να υπάρχουν ακριβή στοιχεία ούτε για τους ιδρυτές της.

Γνωρίζει την μεγάλη ακμή της κατά την ενετική περίοδο και αρχίζει να παρακμάζει μετά από την κατάκτηση της Κρήτης από τους Τούρκους το 1669. Ιδιαίτερα κατά τις περιόδους των Κρητικών επαναστάσεων δέχεται πολλές φορές την καταστρεπτική μανία των Τούρκων.

Παρά το γεγονός ότι τα κτίρια της μονής είναι κατεστραμμένα  κατά το μεγαλύτερο τους μέρος διακρίνονται ακόμα τα φρουριακού τύπου χαρακτηριστικά με τον δίκλιτο ναό στο Κέντρο τον αφιερωμένο στον Αγιο Αντώνιο και τον Απόστολο Θωμά.

Εξω από το μοναστήρι κάτω από τα αιωνόβια πλατάνια υπάρχει, για να θυμίζει την περίοδο ακμής του μοναστηριού, ένα από τα αξιολογότερα γλυπτά έργα της Κρητικής υπαίθρου. Πρόκειται για την ανάγλυφη Κρήτη της οποίας το νερό τρέχει από τα στόματα τριών λεόντων που συμπληρώνουν την παράσταση των πρωτόπλαστων Αδάμ και Εύας. Η είσοδος της μονής είναι καινούργια αλλά διακρίνονται τα ίχνη του παλιού επιβλητικού διαβατικού.

Το κωδωνοστάσιο είναι ανεξάρτητο  από το ναό επηρεασμένο από τα καθολικά πρότυπα της περιόδου που χτίστηκε.

Στο εσωτερικού του δίκλιτου ναού διακρίνονται ακόμα τμήματα του αξιόλογου τοιχογραφικού διακόσμου. Σημαντικό τμήμα των τοιχογραφιών είναι αυτό όπου αναπαριστάται ο Αγιος Συμεών του Θεοδόχου που κρατά στην αγκαλιά του το Θείο Βρέφος. Στο τέμπλο ανάμεσα στις ενδιαφέρουσες εικόνες  παρατηρούμε την Αμπελο, του Αγγελου, μία από τις πλέον αξιόλογες εικόνες της Κρητικής Σχολής.

Οι καταστροφές που δέχτηκε το μοναστήρι ιδιαίτερα κατά τον 19ο αιώνα. Κατέστρεψαν τον τεράστιο αριθμό κειμηλίων. Απομένουν τα ίχνη που μαρτυρούν την πολιτισμική ακμή ενός από τα σημαντικότερα κέντρα της Κρητικής Αναγέννησης.