ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
Ο Ι. Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρα είναι ένα Βυζαντινό κτίσμα του 1250 μ.Χ. χτισμένη από τους Κομνηνούς Βασιλείς. Βρίσκεται νοτιοδυτικά της πόλης σε υψόμετρο 300 μ. με καταπληκτική θέα το Γαλαξίδι, τον κόλπο της Ιτέας και τον Παρνασσό.
Σήμερα έχει διασωθεί μόνο το καθολικό του ναού ενώ τα υπόλοιπα κτίσματα είναι νεότερα. Μέσα στο μοναστήρι υπάρχει η σπάνια εικόνα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, έργο του Μιχαήλ Β Κομνηνού.
Η αρχική εκκλησία υπήρχε από τα πρώτα χρόνια της χριστιανοσύνης, αλλά ένας καταστροφικός σεισμός στις αρχές του 13ου αιώνα το κατέστρεψε. Έπειτα, από έντονες παρακλήσεις των κατοίκων της περιοχής στο Δεσπότη της Ηπείρου Δούκα Μιχαήλ Β΄ Άγγελο Κομνηνό, κτίστηκε ένας νέος ναός, περίπου το 1250 μ.Χ. αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού.
Το 1750 ιδρύθηκε γύρο από το ναό ανδρικό μοναστήρι, αλλά ένας άλλος σεισμός το 1756 γκρέμισε το καθολικό της Μονής και έκοψε την παροχή νερού με αποτέλεσμα να ερημωθεί. Το 1927 εγκαταστάθηκαν και πάλι κάποιοι μοναχοί, οι οποίοι όμως αποχώρησαν ξανά πέντε χρόνια αργότερα. Ανασυγκρότηση της Μονής έγινε πάλι τα νεότερα χρόνια, το 1989, ύστερα από ενέργειες του μητροπολίτη Φωκίδος. Έτσι το 1990 εγκαταστάθηκε μία μοναχή, η οποία επιμελείται το μοναστήρι και τον γύρω χώρο.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι σε μια κρύπτη της ερειπωμένης εκκλησίας του Αγίου Σωτήρος βρέθηκε το «Χρονικό του Γαλαξειδίου» από τον Κωνσταντίνο Σάθα, το οποίο έγραψε το 1702 ο ιερομόναχος Ευθύμιος. Είναι η ιστορία του τόπου από το 990 μ.Χ. έως το 1700 μ.Χ.
Πηγή: www.designmagazine.gr