ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΟΥ ΠΥΡΓΟΥ ΘΗΡΑΣ
Η Ιερά Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή του Προφήτη Ηλία βρίσκεται στην κορυφή του ομωνύμου όρους, σε 567 μ. υψόμετρο με υπέροχη θέα στο νησί και απέχει 3 χλμ. από τον Πύργο της Θήρας.
Ιδρύθηκε το 1711 από τους αδελφούς Γαβριήλ και Ιωακείμ, ιερομονάχους και εφημερίους στη γενέτειρά τους, που αποτραβήχτηκαν και ίδρυσαν το μοναστήρι, αξιοποιώντας οικογενειακά τους κτήματα. Με την ίδρυση θεσπίστηκε το άβατο της Μονής. Μέχρι το 1880 αριθμούσε 10 με 20 μοναχούς. Στη συνέχεια η δύναμη σταδιακά ελαττώνεται και σήμερα εγκαταβιώνουν 5 μοναχοί.
Στα 300 χρόνια παρουσίας της, η Ιερά Μονή έχει πολύ πλούσια εκπαιδευτική, κοινωνική και εθνική προσφορά. Ανέπτυξε ιδιαίτερη δραστηριότητα και συνέβαλε στην ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας με την καλλιέργεια των γραμμάτων, τη συμμετοχή σε εθνικά ζητήματα, αλλά και με το φιλανθρωπικό της έργο. Η Ελληνική Σχολή Μαρτινούς (1806-1845), η ίδρυση ελληνορθόδοξου Σχολείου Θήρας το 1831, οι συνδρομές υπέρ του Ιερατικού Σχολείου Σύρου του Ελληνικού Πανεπιστημίου και της Δημόσιας βιβλιοθήκης, οι υποτροφίες στη Ριζάρειο Σχολή, η φροντίδα απόρων και ασθενών, η λειτουργία του Λεπροκομείου της Θήρας (1839), η μέριμνα των σεισμοπαθών του 1956, το χωριό Καμάρι που κτίστηκε σε μοναστηριακές εκτάσεις, η ηθική και υλική βοήθεια στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 συγκαταλέγονται στα σπουδαία κοινωφελή έργα της Μονής.
Κατέχει πολλά ιερά λείψανα αγίων: Γεωργίου, Δημητρίου, Αρσενίου εν Πάρω, Μηνά, Παντελεήμονος, Γρηγορίου Θεολόγου, Μαρίνας, Ιωάννου Χρυσοστόμου, δάκτυλο του Μ. Βασιλείου, σβώλους αίματος των σφαγιασθέντων από τον Ηρώδη νηπίων κ.α..
Ξεχωριστή θέση κατέχουν το τεμάχιο Τιμίου Ξύλου και μέρος του καλάμου που κρατούσε ο Χριστός. Στη Μονή βρίσκεται η μίτρα του Πατριάρχη Αγίου Γρηγορίου του Ε΄.
Η θαυματουργή εικόνα του Προφήτη Ηλία εξάγεται συχνά σε καιρούς ανομβρίας ώστε, ο Άγιος να καταπέμψει βροχή στο άνυδρο πλην όμορφο νησί της Σαντορίνης. H Μονή έχει επίσης 8 παρεκκλήσια πέριξ αυτής, καθώς και πολλά μετόχια στη Θήρα και την Ανάφη.
H αδελφότητα αγωνίζεται τα τελευταία χρόνια για το δίκαιο αίτημα απομάκρυνσης του στρατιωτικού ραντάρ, που βρίσκεται μόλις 20 μέτρα από τα κτίρια της Μονής.
Είναι ανδρικό μοναστήρι. Ο δρόμος για τη Μονή είναι βατός. Η Ιερά Μονή υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Θήρας, Αμοργού και Νήσων.
Πηγή : www.monastiria.gr, Ορθόδοξα Ελληνικά Μοναστήρια του Δημητρίου Θ. Κόκορη
