ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΓΥΡΛΑΣ ΤΗΝΟΥ
Ακολουθώντας μια όμορφη διαδρομή με κατεύθυνση το Πόρτο και σε απόσταση μόλις 2,5 χλμ. από τη Χώρα της Τήνου συναντάμε την Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας στη Γύρλα. Γύρλα στην ντόπια τηνιακή διάλεκτο σημαίνει στροφή και αναφέρεται σε παρακείμενο χείμαρρο, ο οποίος κάνει στροφή γύρω από τη Μονή.
Το έτος ίδρυσης του μοναστηριού δεν είναι βέβαιο. Εικάζεται όμως ότι ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και το 1744 ανακαινίστηκε από τον αγιορείτη μοναχό Γρηγόριο, Τήνιο στην καταγωγή.
Το μοναστήρι κατά την Τουρκοκρατία υπήρξε σημαντικός πόλος εκκλησιαστικής και εκπαιδευτικής δράσης των υπόδουλων Ελλήνων. Στο μοναστήρι εγκαταβίωσαν μοναχοί από το Άγιο Όρος οι οποίοι ίδρυσαν σχολείο και ιεροσπουδαστήριο. Σήμερα μπορεί κανείς ακόμη να επισκεφθεί την κρύπτη του «κρυφού σχολειού».
Ο ναός είναι ρυθμού βασιλικής, αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα και εορτάζει την Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος.
Στο κτιριακό συγκρότημα περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων ένα μικρό αλλά ενδιαφέρον Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία και έγγραφα και οστεοφυλάκιο. Μοναδικής τέχνης είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, καθώς και οι εικόνες του 18ου αιώνα.
Η Μονή δε διαθέτει πια μοναχούς αλλά είναι ΝΠΔΔ και διοικείται από επιτροπή του δήμου της Τήνου με τον τίτλο «Ιερό Δημοτικό Ίδρυμα Αγίας Τριάδος Γύρλας».
Ο δρόμος για το Ησυχαστήριο είναι βατός. Υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας, Μήλου, Κιμώλου, Σίφνου.
Ἀπολυτίκιον Πεντηκοστῆς. Ἦχος πλ. δ΄.
Εὐλογητὸς εἶ, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ πανσόφους τοὺς ἁλιεῖς ἀναδείξας, καταπέμψας αὐτοῖς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, καὶ δι’ αὐτῶν τὴν οἰκουμένην σαγηνεύσας, φιλάνθρωπε, δόξα σοι.
Πηγές: religiousgreece.gr, Ορθόδοξα Ελληνικά Μοναστήρια του Δημητρίου Θ. Κόκορη
