ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΡΙΑΣ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΤΗΝΟΥ
Ιδρύθηκε κατά την παράδοση, περίπου το 1732 από τον Ιερομόναχο Καλλίνικο. Βρίσκεται στον Πάνορμο της Τήνου.
Σύμφωνα με την παράδοση, στις αρχές του 18ου αιώνα, ο καπετάν Κοσμάς περνούσε με το ιστιοφόρο του από το βόρειο τμήμα της Τήνου, όταν ξέσπασε μεγάλη θαλασσοταραχή. Οι αγωνιώδεις προσπάθειες του πληρώματος να προσεγγίσουν τον Πάνορμο δεν έχουν αποτέλεσμα και το πλοίο προσκρούει σε βράχια. Ο καπετάν-Κοσμάς κρατάει την εικόνα της Παναγίας και τάζει ότι αν σωθεί, θα χτίσει εκκλησία στη Χάρη της και θα γίνει μοναχός. Μετά από μάχη με τα κύματα, καταφέρνει να σωθεί και κατευθύνεται προς το πιο κοντινό χωριό, τον Μαρλά. Στο σημείο που είναι χτισμένη σήμερα η Μονή, το εικόνισμα του φάνηκε ασήκωτο και πείστηκε ότι εκεί έπρεπε να εκπληρώσει το τάμα του. Στην Κυρά Ξένη έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Το όνομα Κυρά Ξένη πιθανώς συνδέεται με την παραπάνω παράδοση, αφού ήρθε από τα “ξένα” και προστατεύει τους “ξένους”.
Οι εργασίες για την ανοικοδόμηση της Μονής ολοκληρώθηκαν το 1755. Γιορτάζει στις 15 & 23 Αυγούστου.
Η ευρύτερη περιοχή θεωρείται από τις αρχαιότερες κατοικημένες περιοχές του νησιού, όπως διαπιστώνεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα του θολωτού μυκηναϊκού τάφου και του τάφου των Γεωμετρικών χρόνων.
Ο ναός είναι μονόκλιτος βασιλική αλλά διαφέρει από την διάταξη των άλλων ναών διότι έχει δυτικό προσανατολισμό. Ο ναός διακοσμείται με παλιές εικόνες του Χριστού, της Παναγίας (Κοιμήσεως), Προδρόμου, κ.ά. Έχει ωραίο, μαρμάρινο, εντοιχισμένο προσκυνητάριο.
Ο δρόμος για τη Μονή είναι βατός. Υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας, Μήλου, Κιμώλου, Σίφνου.
Πηγή : tinosecret.gr, Ορθόδοξα Ελληνικά Μοναστήρια του Δημητρίου Θ. Κόκορη
