ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΣΙΡΙΛΟΒΟΥ
Η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου «Τσιριλόβου» απέχει από την Καστοριά 20 χιλιόμετρα και 4 χιλιόμετρα από την Κορησό. Σε γραπτές πηγές αναφέρεται ως «το μονύδριον του Αγίου Νικολάου», υπάρχει από τα τέλη του ΙΗ΄ – αρχές του ΙΘ΄ αιώνος περίπου. Βρίσκεται στο ανατολικό μέρος της Κορησού και δεξιά σε μια αμφιθεατρική και κατάφυτη περιοχή, στους πρόποδες του Μουρικιού σε υψόμετρο 900 μέτρων. Στον τόπο όπου έδρασε ο ήρωας της Μακεδονικής ελευθερίας Παύλος Μελάς, στον χώρο που εργάσθηκαν αληθινοί πατριώτες ιερείς και λαϊκοί, στο μέρος που καθηγιάσθηκε με τα δάκρυα και τα αίματα εθνομαρτύρων και ασκητών. Ενωμένη η ιδέα της Πατρίδος και της Εκκλησίας, ύψωσαν σε κάθε γωνιά της Ελληνικής γης τύμβους ενδόξους. Δεν έπαυσε ποτέ η Εκκλησία να προσφέρει και νέο υλικό και νέα λαμπρά παραδείγματα στο ένδοξο στερέωμά της όπως τον αείμνηστο Ηγούμενο της Μονής Αρχιμ. Γρηγόριο Διαμαντίδη (1837-1912).
Η εθνική δράση του Γρηγορίου αρχίζει από τον διορισμό του ως ηγουμένου και διευθυντού του ορφανοτροφείου – σχολείου της Μονής (1872) και εξακολουθεί μέχρι την λήξη του ενόπλου Μακεδονικού Αγώνα (1908). Στην Μονή μαζί του μόναζαν ο μοναχός Ιγνάτιος από την Βλάστη και ο ιερομόναχος Νικόδημος από την Καστοριά, περιλάμβανε 15 δωμάτια, στα οποία μπορούσαν να καταλύσουν γύρω στα 120 άτομα. Τα εισοδήματα της Μονής γύρω στις 250–300 οθωμανικές λίρες, μόλις επαρκούσαν για να καλύψουν τις ανάγκες της.
Ο ήρωας του Μακεδονικού Αγώνα Παύλος Μελάς
Έγραφε στην γυναίκα του Ναταλία ο Παύλος Μελάς το 1904: «Το βράδυ εις τας 7 ήλθε πάλιν ο ηγούμενος και μας επήγεν εις το μοναστήρι. Αφού ετοποθέτησα τους άνδρας μου εις τα τρία μεγάλα δωμάτια που μας έδωκεν ο ηγούμενος, επήγα εις την εκκλησίαν του μοναστηρίου, την χαμηλήν, παναρχαίαν εκκλησίαν. Και εκεί μόνος εις το σκότος έκλαυσα με απελπισίαν. Ησθανόμην ως εις την κόλασιν και εντελώς μόνος. Ελησμόνησα όλον το ωραίον, το υψηλόν και το ευγενές μέρος της αποστολής μου, και έβλεπα μόνον φόνους αγρίους, δολίους, ερήμωσιν οικογενειών, απελπισίαν γονέων, τέκνων, αδελφών…».
«Νάτα μου, χθες εξέχασα να σου κάμω περιγραφή της Μονής και του ηγουμένου Τσιριλόβου. Και της μεν Μονής πολλά πράγματα δεν είδα, διότι νύκτα εφθάσαμε εκεί. Σύγκειται από δύο κύρια κτίρια, παράλληλα, χωρισμένα από αυλήν πλάτους 15–20 μέτρων, διά της οποίας περνούν οι εκ Βογατσικού επιθυμούντες συντομότερα να φτάσουν εις το χωρίον Τσιριλόβου. Και εις μεν το ένα κτίριον είναι ο ξενών και τα κελλιά των μοναχών, εις δε το άλλο η εκκλησία και η κατοικία του ηγουμένου. Η Μονή είναι κτισμένη εις μίαν χαράδρα που κατέρχεται την πλαγιάν αρκετά υψηλού λόφου, απέχει δε από το εις το τέλος του ρεύματος τούτου χωρίου Τσιριλόβου κατά 10 λεπτά της ώρας. Από τα παράθυρα του δωματίου όπου ευρισκόμεθα έχομεν ωραιοτάτην θέαν του ανατολικού μέρους της λεκάνης της λίμνης (Ορεστιάδος), τον δε ορίζοντα εξ Α. προς Δ. κλείει το μέγα όρος Βίτσι…».
Αναβίωσε το 1960 ως γυναικείο κοινόβιο.
Ήταν 8 Σεπτεμβρίου 1960 όταν ανήλθαν διά της ατραπού που οδηγούσε τότε προς την Μονή από το εγγύς χωρίο, το Τσιρίλοβο (= Άγιος Νικόλαος) και εγκαταστάθηκαν τα πρώτα μέλη της σημερινής Αδελφότητος και ανέλαβαν με πολύ ζήλο και δραστηριότητα την ανακαίνισή της. Έρημος και εγκαταλελειμένη ήταν όταν εγκαταστάθηκαν, μόνο η ευγένεια των κατοίκων της Καστοριάς, οι ευλογίες και η συμπαράσταση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας Δωροθέου προεμήνυαν πολλά.
Η σιγίσασα καμπάνα του ναού της ηχεί. Το ιερό του ιερού ναού της θυσιαστήριο και πάλι λειτουργεί. Την ημέρα της εορτής των γενεθλίων της Υπεραγίας Θεοτόκου ετελέσθη η πρώτη θεία λειτουργία και ανάψανε κανδήλι «ακοίμητο» στην εφέστιο εικόνα του Αγίου Νικολάου. Ένα έργο που ομιλεί και λέγει ότι όχι ανθρώπινη ισχύς αλλά θεία δύναμις το όρθωσε. Έγραφε ο πνευματικός προϊστάμενος και ανακαινιστής αυτής Αρχιμ. Σεβαστιανός Στεφανόπουλος: «Ευγνόμονες είμεθα προς τας εργατικάς χείρας νέων και γερόντων ακόμη που προσέφερον και προσφέρουν προσωπικήν εργασίαν… ακόμη προς πολλούς άλλους γνωστούς και αγνώστους, φίλους και εραστάς των καλών έργων».
Ότι βλέπει ο επισκέπτης σήμερα είναι καινούριο: το Καθολικό (= ο κεντρικός ναός) της Μονής και η διαμόρφωση του χώρου, οι κοιτώνες, τα εργαστήρια υφαντικής και το παρεκκλήσιο του Αγίου Αντωνίου. Μόνο ο αρχικός ξενώνας σώζεται από την παλαιά μορφή του. Ανοίχτηκε νέα οδός, η οποία συνέδεσε την Μονή με την Κορησό. Επίσης τακτοποιήθηκε το πρόβλημα της υδρεύσεως και του ηλεκτροφωτισμού από τις αρμόδιες Υπηρεσίες.
Το Καθολικό της Μονής είναι τρίκλητος, τρίκογχος ρυθμού βασιλικής ναός τιμώμενος επ΄ ονόματι του αγίου Νικολάου, επισκόπου Μύρων της Λυκίας. Το μέσον κλίτος του ναού είναι ευρύτερο και υψηλότερο, καλύπτεται με αμφικλινή στέγη ενώ τα πλάγια διά μονορρίκτου (επικλινούς) στέγης. Ο ναός είναι κατασκευασμένος με πελεκητή πέτρα εξ Αγίας Άννης και διαθέτει πενήντα και πλέον παράθυρα (μονόλοβα, δίλοβα και τρίβολα). Επίσης φέρει δύο μικρούς πρόναους στις δύο βασικές θύρες, στην δυτική και βόρειο πλευρά του, και κάθε πρόναος αποτελείται από τρεις θύρες. Ο ναός έλαβε ύψος 10 μέτρων, έχει μήκος 18 μέτρων και πλάτος 10 μέτρων και δεσπόζει των άλλων οικοδομημάτων της Μονής. Αντικατέστησε πλινθόκτιστο, απέριττο, ετοιμόρροπο, μονόχωρο ρυθμού βασιλικής ναό με ενσωματωμένο κωδωνοστάσιο στην δυτική του πλευρά, ο οποίος είχε ανοικοδομηθεί στα χρόνια της Οθωμανοκρατίας.
Ο μεγάλος Ιεράρχης Γερμανός Καραβαγγέλης
Άγιοι λειτουργοί προσέφεραν την αναίμακτο μυσταγωγία. Ο ιεράρχης Γερμανός Καραβαγγέλης, ο Γρηγόριος και άλλοι στάθηκαν λειτουργοί. Ευλαβείς χωρικοί έκλιναν γόνυ μέσα σ΄ αυτόν, λειτουργήθηκαν, εξομολογηθήκαν, αγιάσθηκαν, σε αυτόν εκάρησαν και οι πρώτες αδελφές της Μονής. Από τον παλαιό ναό σώθηκαν εικόνες – κειμήλια, οι οποίες δεν καταστράφηκαν από την πυρπόληση της Μονής το 1905, όπως μαρτυρεί υπενθύμιση της εποχής: «Τη 26 Φεβρουαρίου 1905 επυρπολήθη η μονή του αγίου Νικολάου εν Τσεριλόβω,… υπό των βουλγάρων ληστών».
Εθεμελιώθη την 20η Μαΐου 1969 και την 26η Σεπτεμβρίου 1971 προεξάρχοντος του Πάπα και Πατριάρχου Αλέξανδρείας Νικολάου ΣΤ΄ και πλαισιουμένου υπό των Μητροπολιτών Καστορίας Δωροθέου, Νουβίας Συνεσίου και Ιανουπόλεως Παύλου, έγινε ο καθαγιασμός του ιερού Ναού.
Το έργο αυτό έγινε προς δόξαν Θεού, τιμή του αγίου Νικολάου και ευλογία των όσων στάθηκαν αρωγοί, μεμονωμένα άτομα, ιδιώτες, βιοπαλαιστές, εργάτες, ασθενείς, ανάπηροι, ξένοι, γνωστοί και άγνωστοι. Το «δίλεπτον της χήρας» εθαυματούργησεν έγραφε ο πνευματικός προϊστάμενος και ανακαινιστής της Μονής Αρχιμ. Σεβαστιανός Στεφανόπουλος. Και συνεχίζει: «Η ημέρα, της ανακομιδής των λειψάνων του εν αγίοις Πατρός ημών Νικολάου του θαυματουργού είναι η ημέρα της πανηγύρεως της Ιεράς ημών Μονής (20η Μαΐου).
Πολλή η χαρά των ευλαβών Χριστιανών. Λαμβάνουν ευκαιρία να τιμήσουν τον Άγιο, να τον ευχαριστήσουν και να τον ικετεύσουν διά τις ανάγκες των. Ανάγκες σωματικές και ψυχικές. Κανείς δεν θα πρέπει να παραμέληση ένα τέτοιο καθήκον. Οι γύρω μας χωρικοί και οι πιο μακρυά ακόμη πολλά θαύματα έχουν ιδεί του Αγίου μας, και πολλά μας διηγούνται διά την προστασίαν του σε ημέρες δύσκολες και επικίνδυνες. Από κατακτητές και επιδρομείς και από άλλες συμφορές τους εγλύτωνε. Σκέπη υπήρξε πάντοτε. Και ως ένα μεγαλοπρεπή καβαλλάρη, υπάρχουν άνθρωποι, πού τον είδαν να τρέχη εις τα βουνά, διά να περιφρουρή τον τόπον. Πόσοι δε χαίρουν που βλέπουν την Μονήν του να έχη λάβει ζωήν και η Εκκλησία του η νέα να λειτουργιέται; Ο προστάτης τους, και ο προστάτης όλων μας, έχει την κατοικίαν του, κατοικίαν που θα μείνει, γιατί εμείς θα φύγουμε, και η Εκκλησία του θα μοσχομυρίζη λιβάνι».
Η Κοινότητα της Κορησού, βρίσκεται κοντά στην Ι.Μ.Αγίου Νικολάου “Τσιριλόβου”
Από το 1962 ο π. Σεβαστιανός άρχισε να εκδίδει το περιοδικό «Η Φωνή της Ερήμου». Αρχίζει με 1.000 αντίτυπα ενός τετρασέλιδου για να διπλασιαστεί αμέσως σε οκτασέλιδο και να φτάσει τελικώς σε δεκαεξασέλιδο με κυκλοφορία 14.000 αντιτύπων, διαδίδεται ταχέως σε όλη την Ελλάδα και τους αποδήμους Έλληνες του εξωτερικού. Μετά από λίγα χρόνια κυκλοφορεί και το φυλλάδιο «Διάβασε με» (1971). Συγγράφει και εκδίδει μερικά θρησκευτικά βιβλία όπως: «Ο ιερεύς προ του ιερού θυσιαστηρίου», «Τρεις Διαλέξεις» και άλλα.
Η Αδελφότητα της Μονής ακολουθεί πιστά το πρόγραμμα της νυχθημέρου προσευχής και θείας λατρείας κατά το μοναχικό τυπικό. Εορτάζει την 6η Δεκεμβρίου (αγίου Νικολάου) και την 20η Μαΐου (Ανακομιδή των λειψάνων του αγίου Νικολάου). Στην Μονή είναι αποθησαυρισμένα λείψανα των αγίων Νικολάου και Χαραλάμπους.
(Άρθρο του Βασιλείου Στυλιάδη, Θεολόγου) (Η ενημέρωση στο wikimapia έγινε από τον Φώτη Τσόπρα).
Πηγή: www.wikimapia.org
