ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΓΕΝΕΣΙΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΠΕΤΡΙΛΟΥ
Σε υψόμετρο 1400 μέτρων σε ένα θαυμάσιο φυσικό πλάτωμα, με θέα τους συνοικισμούς του Πετρίλου, βρίσκεται το Μοναστήρι αφιερωμένο στη μνήμη της Γεννήσεως της Θεοτόκου, η όπως έχει επικρατήσει στους κατοίκους της περιοχής «το Μοναστήρι του Αγίου Χαραλάμπου» λόγω του Χαριτόβρυτου τεμαχίου από το λειψάνο του Αγίου το οποίο φυλάσσεται στην Ιερά Μονή.
Η αρχή ιδρύσεως του Μοναστηριού χάνεται στην Ιστορία, αλλά από τα λιγοστά στοιχεία που έχουμε στην διάθεσή μας μέχρι σήμερα, τεκμηριώνεται η άποψη ότι είχε μια συνεχή ζωντανή παρουσία τουλάχιστον από το 1600 ως Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή, ανήκουσα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Για τον πρώτο κτήτορα, του οποίου το όνομα δεν γνωρίζουμε, σε μία παρρησία αναφέρεται σαν πρώτο όνομα του Ιερομονάχου Δανιήλ και σε άλλες ενθυμήσεις σαν ανακαινιστές εμφανίζονται οι: Ιερομόναχος Ζωσιμάς και αργότερα ο Ιερομόναχος Θεόκλητος και μοναχός Καλλίνικος, και αυτό γιατί το Μοναστήρι πολλές φορές καταστράφηκε από επιδρομές των Τούρκων, καθώς η οχυρωματική του κατάσταση βοηθούσε να προφυλαχθούν μέσα σε αυτό οι Μοναχοί αλλά και οι κάτοικοι του χωριού και να αποκρούσουν τους εχθρούς. Από την αλληλογραφία του διδασκάλου του γένους, Αναστασίου Γόρδιου (1654-1729), που υπογράφει χρονολογημένες επιστολές από τη Μονή το έτος 1713 μαρτυρείται ότι η Μονή την εποχή εκείνη είχε 47 μοναχούς. Ο Αναστάσιος ο Γόρδιος, μαθητής του Αγίου Ευγενίου Γιαννούλη (1597-1682), φιλοξενήθηκε στο Μοναστήρι, ενώ δίδασκε στο σχολείο «κοινών γραμμάτων», το οποίο είχε ιδρυθεί και διατηρείτο από τη Μονή.
Η σημερινή μορφή του Μοναστηριού είναι νεότερη. Το Καθολικό (κεντρικός Ναός) είναι του 1830, όπως μαρτυρείται από επιγραφή στην θύρα. Στο νάρθηκα επάνω από την είσοδο διασώζεται προειδοποιητικό επίγραμμα με ευνόητο νόημα που αναφέρει: «ει μεν φίλος πέφυκας είσελθε χαίρων, ει δε εχθρός και βάσκανος και γέμων δόλου πόρρώ πόρρω πέφευγε της πύλης ταύτης ίνα μη λάβεις, αράν αντί ευλογίας ως ο Ιούδας ο του Χριστού προδότης». Ο εσωτερικός διάκοσμος του καθολικού αποτελείται από 140 έντονες χρωματικά τοιχογραφίες του περιοδεύοντος συνεργείου των Σαμαριναίων αδελφών Ματθαίου και Μιχαήλ Παπαιωάννου το 1851, όπως μαρτυρείται από την αναθηματική επιγραφή. Η εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στο τέμπλο χρονολογείται από το 1700. Από το Μοναστήρι σώζονται οι δύο πτέρυγες που χρονολογούνται από το 1906 στα νότια και στα δυτικά. Η ανατολική δεν υπάρχει πλέον, όπως και το παλιό δίκτυο ύδρευσης που μετέφερε νερό από την «μάνα του νερού», όπως ονομάζεται η πηγή που μέχρι σήμερα υδροδοτείται η Μονή. Στην εξέγερση του 1821 και στα επόμενα επαναστατικά κινήματα του 1854 και του 1862, προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες, ενώ πολλές φορές οι επαναστάτες, όπως ο Καραϊσκάκης, ο Μπουκουβάλας, ο Κατσαντώνης κ.α., το χρησιμοποίησαν σαν οχυρό. Πολύτιμος αρωγός στάθηκε στη διοικούσα επαναστατική επιτροπή Ηπείρου –Θεσσαλίας όταν τον χειμώνα του 1866-67 με έδρα της το Πετρίλο, προετοίμαζε και διένειμε την επαναστατική προκήρυξη για την ένωση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881 η πορεία της Μονής συνεχίστηκε. Στην απογραφή του 1889 εμφανίζεται να έχει 4 μοναχούς. Κατά τις αρχές του 20ου αι. η Ιστορική Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή ερημώθηκε, διαλύθηκε, εγκαταλείφθηκε και οδηγήθηκε σε μια πτωτική πορεία που κράτησε έως τα τέλη του 20ου αιώνα, όπου με το ενδιαφέρον του τοπικού πληθυσμού έγιναν τα πρώτα έργα συντήρησης του ερειπωμένου μνημείου.
Το 2008 μετά από 100 και πλέον χρόνια εγκατάλειψης και ερήμωσης με την ευλογία του Μακαριστού Μητροπολίτου πρ. Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κυρού Κυρίλλου Β΄, εγκαταστάθηκε ευάριθμη αδελφότητα αποτελούμενη από νέους μορφωμένους κληρικούς, η οποία κάτω από αντίξοες συνθήκες έκανε κατοικήσιμους και λειτουργικούς τους χώρους και έχει αναλάβει το έργο της ανασυγκρότησής της, τόσο κτηριακά όσο και πνευματικά, λειτουργώντας ως κοινόβιο. Η Αδελφότητα συνεχίζει απρόσκοπτη το έργο της αινώντας και δοξολογώντας τον Θεό, συμβάλλοντας στην κάλυψη των Λειτουργικών αναγκών τόσο των ορεινών ενοριών, όσο και γενικότερα της Ιεράς Μητροπόλεως.
Πηγή: www.imthf.gr
