ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΕΡΜΠΙΤΣΗΣ
Το γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας Ζερμπίτσας βρίσκεται στο Ξηροκάμπι Λακωνίας, σε μια όμορφη ορεινή τοποθεσία στην κορυφή ενός λόφου του Ταϋγέτου (με υψόμετρο 500 μ.),που χαρίζει στον επισκέπτη την ευκαιρία να θαυμάσει την κοιλάδα του Ευρώτα. Η Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, της επονομαζόμενης Ζερμπίτσας ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα και η δημιουργία της σχετίζεται με την εύρεση της ιεράς εικόνας της Παναγίας. Η σλαβική προελεύσεως ονομασία «Ζερμπίτσα» ερμηνεύεται ως «Μετόχι».
Το Καθολικό (ναός) της Μονής Ζερμπίτσης ανήκει στους σταυροειδείς εγγεγραμμένους ναούς του αγιορείτικου τύπου. Οι αγιογραφίες διατηρούνται αρκετά καλά. Η τεχνική και η τεχνοτροπία του αγιογράφου βρίσκονται πολύ κοντά στην τέχνη του Δημήτριου Κακαβά, επειδή όμως δεν φαίνεται πιθανό το 1669 να ζωγράφιζε ακόμη εκείνος, εκφράζεται η γνώμη ότι τα έργα είναι πιθανώς κάποιων μαθητών του.
Άνωθεν του Νάρθηκα στον δεύτερο όροφο, με είσοδο απ’ έξω δυτικά, εκεί όπου κατά την παράδοση υπήρχε κρυφό σχολειό, τώρα έχουν διαμορφωθεί τρία παρεκκλήσια: της Αγίας Τριάδος, του Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Νεκταρίου.
Κάποιος άρχοντας από την Κωνσταντινούπολη, ο οποίος ονομαζόταν Εμμανουήλ, ήταν φυγάς σε κάποιο κρησφύγετο του Ταϋγέτου. Από εκεί, ο μεγαλοπρεπέστατος, όπως χαρακτηρίζεται στη επιγραφή, έβλεπε κάθε νύχτα δέσμη φωτός στο χώρο όπου σήμερα ευρίσκεται ο Ιερός Ναός. Η αγαθή του διάθεση να ερευνήσει για την πηγή του παράδοξου φωτός τον οδήγησε να επισκεφθεί πολλές φορές την τοποθεσία αυτή, ευρίσκοντας όμως μόνο θάμνους.
Κάποια φορά μάλιστα, ενώ ευρισκόταν στο χώρο όπου έβλεπε το φως, συνάντησε έναν κυνηγό, ο οποίος τον συμβούλευσε να ανακοινώσει το μυστηριώδες θέαμα στον Επίσκοπο Φάριδος, ο οποίος την εποχή εκείνη είχε την έδρα του στο Ξηροκάμπι.
Ο Επίσκοπος γνώριζε εκ παραδόσεως ότι κατά τον 12ο αιώνα υπήρχε εκεί, στο ίδιο σημείο του Ταϋγέτου, μοναστήρι της Κυράς Παναγιάς. Η πληροφορία περί εμφανίσεως του φωτός από τον άρχοντα Εμμανουήλ, τον οδήγησε σε έρευνα. Για το σκοπό αυτό οργανώνει λιτανευτική πομπή και έρχεται με αρκετούς χριστιανούς στο συγκεκριμένο σημείο, όπου έπειτα από δέηση και αγιασμό, προσφέρει την ευλογία της ανασκαφής.
Και πράγματι μετά από προσπάθεια τριών ημερών, η ιερά Εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσης βρέθηκε μέσα σε ξεροπήγαδο και στη θέση του σημερινού Καθολικού. Παρά τη φθορά, στο ξύλο της Αγίας Εικόνας και την εξασθένηση των χαρακτηριστικών των αγίων Προσώπων, το πάνσεπτο βλέμμα της Θεομήτορος διατηρείται πολύ ζωντανό μέχρι και σήμερα.
Μετά από το θαύμα αυτό εμπνεύσθηκαν δύο ευλαβείς χωρικοί και αποδέχθηκαν το μοναχικό κάλεσμα. Συνάμα δήλωσαν ότι επιθυμούν να παραμείνουν εκεί ως μοναχοί. Οι πρώτοι αυτοί μοναχοί, πραγματοποιώντας έρανο, έκτισαν σε πρώτη φάση προσκυνητάρι για την ευρεθείσα Αγία Εικόνα. Ο δε άρχοντας Εμμανουήλ, επανήλθε στην Κωνσταντινούπολη και απέστειλε ικανό χρηματικό ποσό για να κτισθεί ο περικαλλής Βυζαντινός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπως έχει σήμερα.
Η θαυματουργός κτητορική Εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, της Κυρίας Ζερμπίτσης, είναι ενθρονισμένη στο αριστερό προσκυνητάρι του Καθολικού.
Κατά το έτος 1966, μετά από πρόσκληση του μακαριστού Μητροπολίτου Μονεμβασίας & Σπάρτης κυρού Κυπριανού, ήλθε από την Αργολίδα, η χαρισματική μακαριστή Καθηγουμένη
Παρθενία Βασιλάκη (+2014), με δωδεκαμελή αδελφότητα και με επικεφαλής τον Γέροντα π. Παύλο Ζησάκη. Επί των ημερών της μέχρι και σήμερα, η Ιερά Μονή Ζερμπίτσης γνωρίζει μεγάλη και πολυεπίπεδη ακμή.
Πιο συγκεκριμένα, ανεγέρθηκαν τρία νέα κτιριακά συγκροτήματα. Μια πτέρυγα κελιών νότια και δύο πύργοι ανατολικά και δυτικά της προσόψεως της μονής. Οι πύργοι αυτοί υψώθηκαν, αντιγράφοντας πιστά και συμπληρώνοντας την αθωνική εικόνα και παράδοση.
Μέσα στον ανατολικό τετραώροφο πύργο, στεγάζονται το Συνοδικό, το αγιογραφείο, η τραπεζαρία, το μαγειρείο, οι αποθήκες και πέντε παρεκκλήσια προς τιμή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, των Τριών Ιεραρχών, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου καθώς και προς τιμή των Αγίων Μητέρων αυτών, Εμμελείας, Νόννης και Ανθούσας και της Οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου.
Στο δυτικό τριώροφο Πύργο, υπάρχουν χώροι για τη φιλοξενία των προσκυνητών και ένα μεγάλο παρεκκλήσιο που τιμάται στο όνομα της Θείας Αναλήψεως του Κυρίου. Επίσης, άνωθεν της κεντρικής Πύλης, στο υπερώον, ευρίσκεται το παρεκκλήσιο του Αποστόλου Παύλου.
Μόλις εισερχόμαστε στη Μονή, μέσα στη στοά αριστερά, ευρίσκουμε τρία παρεκκλήσια. Πρόκειται για τις λεγόμενες κατακόμβες, που ήταν παλιά αποθήκες και στάβλοι, προς τιμή: α) των Αγίων Μεγαλομαρτύρων Δημητρίου, Μηνά και Φανουρίου β) του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου και γ) του Αγίου Νεομάρτυρος Ιωάννου του Μονεμβασιώτου. Στο παρεκκλήσιο μάλιστα του τελευταίου, φυλάσσεται η Αγία Κάρα του.
Ακόμη, μέσα στο Ηγουμενείο, υπάρχει το παρεκκλήσιο της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Συνολικά λοιπόν, εντός της Ιεράς Μονής, ανασυγκροτήθηκαν ή και εξ αρχής οικοδομήθηκαν, δεκατέσσερα παρεκκλήσια προς δόξα και λατρεία της τρισηλίου Θεότητος.
Το μοναστήρι πανηγυρίζει στην εορτή της απόδοσης της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 23 Αυγούστου.
Η Μονή απέχει 19 χλμ. από τη Σπάρτη. Σ΄ αυτήν εύκολα φθάνει κανείς, διασχίζοντας την εθνική οδό Σπάρτης–Γυθείου και παίρνοντας, στο 11ο χλμ., το δρόμο δεξιά. Η Ι. Μονή υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μονεμβασιάς και Σπάρτης. Διαθέτει ξενώνα, αλλά φιλοξενεί μόνο γυναίκες. Ο δρόμος είναι βατός.
Πηγή : www.monastiria.gr, Ορθόδοξα Ελληνικά Μοναστήρια του Δημητρίου Θ. Κόκορη
