Ι Ε Ρ Α Μ Ο Ν Η Κ Ο Ι Μ Η Σ Ε Ω Σ Τ Η Σ Θ Ε Ο Τ Ο Κ Ο Υ Π Α Λ Ι Α Ν Η Σ
|
Απολυτίκιο Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ἦχος α’.
|
Είναι ένα από τα πιο παλιά μοναστήρια της Κρήτης σε απόσταση 21,3χλμ. από το Ηράκλειο. Βρίσκεται σε μια καταπράσινη περιοχή τα νότια του χωριού Βενεράτο (απ’ όπου ένας χωματόδρομος 1500μ. μας οδηγεί στη μονή).
Χτίστηκε πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού, όπως βεβαιώνουν τα κιονόκρανα που βρίσκονται στον περίβολο της μονής. Είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και λειτουργεί από τους πρώτους αιώνες του Βυζαντινού Κράτους. Ανήκε στον αυτοκράτορα. Το γεγονός αυτό του χάριζε ξεχωριστή αίγλη και δύναμη και κατείχε τεράστιες περιουσίες και μετόχια σ’ όλη σχεδόν την Κεντρική Κρήτη.
Μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Βενετούς το διεκδίκησε ο Λατίνος Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης και ο ίδιος ο Δόγης της Βενετίας. Όπως φαίνεται από τα ενετικά αρχεία η διαμάχη κράτησε πολλά χρόνια. Επί Τουρκοκρατίας και παρόλο που οι γυναικείες μονές βρέθηκαν σε δύσκολη θέση, το μοναστήρι κατάφερε να επιβιώσει ως την Επανάσταση του 1821. Τότε όμως έπεσε θύμα της πρωτοφανούς αγριότητας των Τούρκων. Πυρπολήθηκε και από τις 70 μοναχές που είχε, σώθηκαν 3. Μία απ’ αυτές, η Παρθενία, κατάφερε να το ανακαινίσει και να το ανασυγκροτήσει μέσα από τους σωρούς των ερειπίων.
Στα τέλη του 19ου αιώνα άρχισε μια καινούργια περίοδος ακμής. Σήμερα το μοναστήρι δεν είναι κοινοβιακό, αλλά ιδιόρρυθμο και ζουν σ’ αυτό 50 μοναχές.
Στα νότια του Καθολικού υπάρχει μια αιωνόβια μυρτιά, η Αγία Μυρτιά, που αποτελεί επιβίωση της αρχαίας λατρείας ιερών δέντρων που είχε ακμάσει στην Κρήτη κατά τη Μινωική περίοδο. Πιστεύουν ότι μέσα στον κορμό της βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας και υπάρχει ειδική γιορτή για τη Μυρτιά στις 23 Σεπτεμβρίου. Η ευλογία των άρτων γίνεται κάτω από το ιερό δέντρο, γεγονός που αποδεικνύει τη σύνδεση του χθες της Ελληνικής και της χριστιανικής παράδοσης με το σήμερα.
Οι καλόγριες ασχολούνται με την χειροτεχνία και μπορεί να βρει κανείς ωραία κεντήματα στο χώρο της Μονής.
