ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ
Ανάμεσα στα χωριά Αρχαία Μεσσήνη (Μαυρομμάτι) και Βαλύρα Ιθώμης, υψώνεται (σε υψόμετρο 550 μ.) η ιστορική ανδρική Ιερά Μονή της Παναγίας του Βουλκάνου. Το όνομα της Μονής “Βουλκάνος” και παλαιότερα “Βουρκάνο”, “Δορκάνο” και “Βουλκάνη”, το οφείλει κατά πάσα πιθανότητα σε βυζαντινό άρχοντα ή κτήτορα, στον οποίο ανήκε η περιοχή του όρους Ιθώμη.
Πρόδρομος αυτού του μοναστηριού είναι η Ιερά Μονή της Παναγίας της “Κορυφής”, η σήμερα ονομαζομένη “Καθολικό” και ευρισκομένη σε περιοχή με υπέροχη θέα, στην κορυφή του όρους Ιθώμη, εκεί που άλλοτε υπήρχε η Ακρόπολη της Αρχαίας Μεσσήνης. Η παράδοση αναφέρει ότι η Μονή της Κορυφής κτίστηκε στις αρχές του 8ου αιώνα, την περίοδο της Εικονομαχίας, όταν βρέθηκε η θαυματουργή Εικόνα τη Παναγίας, κρεμασμένη σ’ ένα πουρνάρι και με τη συντροφιά ενός αναμένου καντηλιού.
Ο βυζαντινός ναός της παλαιάς Μονής είναι τρίκλιτη θολωτή βασιλική, σήμερα δίκλιτη, με πολλές μεταγενέστερες παρεμβάσεις και έχει κτισθεί πάνω στο χώρο του ειδωλολατρικού ναού του “Ιθωμάτα” Δία. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τοιχογραφίες του Καθολικού που έχουν αγιογραφηθεί από τους Ναυπλιώτες αδελφούς Δημήτριο και Γεώργιο Μόσχου, το έτος 1608. Στη συμβολή της μεσημβρινής με τη δυτική πτέρυγα των κελιών του μοναστηριού υπάρχει το βυζαντινό «Φωτάναμα», που ήταν ειδικός χώρος με εστία φωτιάς και πεζούλια γύρω απ’ αυτή, στα οποία κάθονταν οι μοναχοί και ζεσταίνονταν κατά το χειμώνα.
Το μοναστήρι της Παναγίας Κορυφής εγκατέλειψαν οι Πατέρες το έτος 1625 λόγω του ψύχους των χειμερινών μηνών, αλλά και της δυσκολίας των προσκυνητών να φτάσουν σ’ αυτό κι έτσι αναζήτησαν τόπο νοτιότερα και τον βρήκαν στο σημερινό χώρο του νέου μοναστηριού, αφού τον αγόρασαν από τον πατέρα του Τούρκου αγά της Ανδρούσης αντί 10.500 γροσίων. Στον αγορασθέντα τόπο βρήκαν μια πηγή ύδατος, τη γνωστή έως και σήμερα “Μάνα του νερού” κι έναν διώροφο πύργο, πού έγινε η αρχή του νέου μοναστηριού. Έπειτα, οι Πατέρες έκτισαν το σημερινό επιβλητικό μοναστηριακό συγκρότημα.
Ο ναός της νέας Μονής κτίστηκε το 1701 και είναι βυζαντινού ρυθμού, σταυροειδής μετά τρούλου. Τιμάται στο Γενέσιο της Υπεραγίας Θεοτόκου, ενώ το Καθολικό της παλαιάς Μονής τιμάται στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, που αποτελεί και την κεντρική πανήγυρη και των δύο μοναστηριών.
Θησαυρός του μοναστηριού αποτελεί η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Βουλκανιώτισσας, που φέρει την επιγραφή “Η Οδηγήτρια η επονομαζομένη τω όρει Βουλκάνω”. Στο μοναστήρι ακόμη φυλάσσονται Ιερά Λείψανα πολλών αγίων της Εκκλησίας μας, μεταξύ αυτών του Αγίου Νεομάρτυρος Ιωάννου του Μονεμβασιώτου, του Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου και του Καλαματιανού Αγίου Ηλία του Αρδούνη.
Τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται η μεταφορά της εικόνας της Παναγίας στο παλαιό μοναστήρι της Κορυφής. Επίσης, τη νύκτα της 19ης προς 20η Σεπτεμβρίου, γίνεται παρουσία πλήθους κόσμου η κάθοδος της Παναγίας Βουλκανιώτισσας στην πόλη της Μεσσήνης, σε ανάμνηση της θαυματουργικής επεμβάσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, όταν φοβερή επιδημία πανούκλας είχε απλωθεί σε όλη σχεδόν τη Μεσσηνία και είχε σκορπίσει το θάνατο και τη δυστυχία γύρω στα 1755.
Η Ιερά Μονή Βουλκάνου ανέκαθεν υπήρξε ανδρική και ποτέ δεν σταμάτησε η λειτουργία της. Βρίσκεται στον Δήμο Μεσσήνης, βόρεια της Καλαμάτας και αρκετά κοντά στον Μελιγαλά. Πρόσφατα εντάχθηκε σε πρόγραμματου Υπουργείου Πολιτισμού για έργα αναστήλωσης στη Μονή. Υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας.
Πηγή : www.monastiria.gr
