ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΓΕΝΝΕΣΙΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΡΟΜΒΟΥ
Αφήνοντας πίσω το Μοναστηράκι Βόνιτσας και ανηφορίζοντας προς το χωριό Βάτος, ξεγλιστρώντας μέσα σ’ ένα Ξηρομερίτικο τοπίο δεσπόζει ένα από τα ιστορικότερα μοναστήρια της περιοχής, η Ιερά Μονή Ρόμβου.
Το μοναστήρι της Ρόμβης ή Ρόμβου που είναι αφιερωμένο στο Γεννέσιο της Θεοτόκου, βρίσκεται στη δυτική πλευρά των Ακαρνανικών βουνών, σε εξαιρετικά δυσπρόσιτη περιοχή μέσα στα βράχια, θαρρείς και εποπτεύει το άγριο ξηρομερίτικο τοπίο και το οροπέδιο Λιβάδι.
Κατά παράδοση η ίδρυση της μονής έγινε 100 χρόνια μετά την άλωση της Κων/λης. Σύμφωνα με άλλη διήγηση η μονή ιδρύθηκε απ’ όσους μοναχούς γλύτωσαν απ’ την καταστροφή του μοναστηριού του Αγίου Βλασίου στα Σκλάβαινα μετά το 1002. Σύμφωνα με τρίτη διήγηση το όνομα Ρόμβη ή Ρόμβου οφείλεται στο ότι η ευρεθείσα εικόνα της Παναγίας ήλθε από τη Ρώμη κατά την εποχή της εικονομαχίας, ενώ υπάρχει και τέταρτη σύμφωνα με την οποία το έκτισαν οι κάτοικοι του χωριού «Ρούνες» μετά την καταστροφή του χωριού τους από πειρατές. ‘Ισως η δεύτερη και τέταρτη διήγηση συνδέονται μεταξύ τους και σχετίζονται με επιδρομές Αράβων πειρτών που κατά τον ιστορικό κο Γεώργιο Φερεντίνο έγιναν στην Ακαρνανία στις αρχές του 11ου αιώνα.
Το μοναστήρι είναι φημισμένο στη περιοχή για το πλούτο του και για το ρόλο που διαδραμάτισε στην Ελληνική επανάσταση του 1821. Είχε πλούσια βιβλιοθήκη χειρογράφων και παλαιοτύπων, που διασκορπίστηκε μετά το 1930. Από επίσημα έγγραφα που σώζωταν μέχρι το 1930 στη μονή προέκυπτε ότι η οικονομική της συμβολή στην επανάσταση του 1821 ήταν μεγάλη. Ήταν επίσης καταφύγιο των Έλλήνων επαναστατών και τόπος νοσηλείας τραυματιών. Το 1733 την επεσκέφθη ο ‘Αγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ο οποίος έμεινε σε αυτή τρείς ημέρες. Τελευταίοι ηγούμενοι που υπηρέτησαν στο μοναστήρι αναφέρονται οι Βαρθολομαίος Ζαβογιάννης από το Αρχοντοχώρι και Μελέτιος Σαρδελής.
Το καθολικό που είναι ρυθμού μονόκλιτης «βασιλικής» και αποτελείται από μονόχωρη αίθουσα (7Χ4) με ημικυκλική αψίδα ανατολικά. Στη διπλανή φωτογραφία, το βλέπουμε από τη βόρεια πλευρά, παρατηρούμε πως είναι θεμελιωμένο σε τεράστιο και συμπαγή βράχο στο βόρειο τμήμα του οποίου σχηματίζεται μεγάλο βάραθρο. Το όνομα «Ρόμβου» το οφείλει στο μεγάλο και συμπαγή αυτό βράχο. Στο εσωτερικό του καθολικού διατηρούνται αρκετές τοιχογραφίες που σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει σ’ αυτό χρονολογούνται απ’ το 1751.
Εσωτερικά στις μακριές πλευρές εφάπτονται τόξα μέχρι κάτω, και με τη βοήθεια εγκάρσιου τόξου δυτικότερα από το κέντρο του ναού, δημιουργούνται υποτυπώδη σφαιρικά τρίγωνα και αβαθής ακανόνιστος θόλος. Το ιερό χωρίζεται από το κύριο ναό με λιθόκτιστο τέμπλο ενώ ο νάρθηκας βρίσκεται τρεις βαθμίδες πάνω από το δάπεδο του κύριου ναού και σχηματίζει στην οροφή εγκάρσια καμάρα που απολήγει βόρεια σε στοά μήκους οχτώ μέτρων. Υπάρχουν δύο τοξωτές πύλες : μία στη δυτική πλευρά και μία στη νότια. Η στέγη είναι δίριχτη και πλακοσκέπαστη.
Τα κελλιά του μοναστηριού κατεστράφηκαν πολλές φορές. Τελευταία πυρπολήθηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές το 1942. Μάλιστα στις 13 Ιουλίου του 1944 οι Γερμανοί εκτέλεσαν στο νεκροταφείο της Βόνιτσας τον π. Ιάκωβο Μαυροκέφαλο (τότε ηγούμενο της μονής) μαζί με άλλους έξι λαϊκούς. Σήμερα έχουν κτιστεί καινούργια κελλιά γύρω από την αυλή του μοναστηριού μαζί με τραπεζαρία και άλλους βοηθητικούς χώρους. Έχει επίσης μεταφερθεί γεννήτρια για την ηλεκτροδότηση της μονής. Το μοναστήρι γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία δέχεται πλήθος προσκυνητών.
Στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης εικονίζεται η Πλατυτέρα και στον κύλινδρο της αψίδας κάτω σε ζώνη η Μετάληψη και Μετάδοση των Αποστόλων. Σε κατώτερη ζώνη και στην καθιερωμένη τους θέση οι συλλειτουργούντες Ιεράρχες Αθανάσιος, Γρηγόριος ο Θεολόγος και Ιωάννης ο Χρυσόστομος αριστερά και Βασίλειος, Χαράλαμπος και Βλάσιος δεξιά. Ανάμεσα στους Ιεράρχες εικονίζεται ο Μελισμός, ο Χριστός δηλαδή νήπιο πάνω σε Αγία Τράπεζα και κάτω από κιβώριο. Στην κόγχη της πρόθεσης παριστάνεται η ‘Ακρα Ταπείνωση και στην καμάρα του Ιερού Βήματος τα δυτικότροπα πρόσωπα της Αγίας Τριάδας σε τρείς κύκλους και γύρω η επιγραφή:
“Το στερέωμα των επί σοι πεποιθότων, στερέωσον Κύριε την εκκλησίαν ην έκτισας τω τιμίω σου αίματι. 1751 χηρ. Γεωργίου Μπαλαδήμα εκ Σκουρτούς”.
Η Παναγία η Ρομβιάτισσα στην Ιερά Μονή Ρόμβου στον Βάτο Ακτίου Βόνιτσα Αιτωλοακαρνανίας γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.
Πηγή: www.iaitoloakarnania.gr
