ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΜΥΡΤΙΑΣ
Η Ιερά Μονή Εισοδίων της Θεοτόκου Μυρτιάς (ή Μονή Παναγίας Φανερωμένης) βρίσκεται στο νομό Αιτωλοακαρνανίας, έξω από το χωριό Μυρτιά, στο δρόμο που συνδέει το Αγρίνιο με το Θέρμο. Εορτάζει στις 21 Νοεμβρίου (στα Εισόδια της Θεοτόκου) ενώ το παρεκκλήσι της Μεταμορφώσεως, που βρίσκεται στη Μονή, εορτάζει στις 6 Αυγούστου.
Το καθολικό της Μονής είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός και χτίστηκε το 16ο αιώνα εκτός από το ιερό που είναι παλαιότερο. Το ιερό είχε χτιστεί ως ξεχωριστός ναός τον 11ο -12ο αιώνα και τέσσερις αιώνες αργότερα προσκολλήθηκε προς τα δυτικά του ο ναός που αποτελεί σήμερα τον κυρίως ναό του καθολικού της Μονής. Το 17ο αιώνα κατασκευάστηκε ο νάρθηκας.
Οι αγιογραφίες του ναού δεν είναι της ίδιας χρονικής περιόδου. Υπάρχουν τοιχογραφίες του 12ου και του 13ου αιώνα, του 1491, του 1539 και του 1712. Παλαιότερη τοιχογραφία είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου, που χρονολογείται το 12ο ή 13ο αιώνα. Η αγιογράφηση της καμάρας και της αψίδας του ιερού έγινε το 1491 από το ζωγράφο Διγενή Ξένο σύμφωνα με το πνεύμα της Κρητικής Σχολής ενώ ο κυρίως ναός αγιογραφήθηκε από άγνωστο ζωγράφο το 1539 σύμφωνα με την Ηπειρωτική Σχολή.
Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η Μονή της Μυρτιάς αποτέλεσε κέντρο παιδείας και εκεί έζησε ένα διάστημα ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.
Μετά τη Μάχη της Μυρτιάς, στις 10 Ιουλίου 1943, τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής πυρπόλησαν ως αντίποινα τα κτίρια της μονής αλλά το καθολικό διασώθηκε.
Πηγή: www.el.wikipedia.org