ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ ΠΑΤΜΟΥ
Στις αρχές του 17ου αιώνα δημιουργήθηκε το πρώτο γυναικείο μοναστήρι στην Πάτμο. Η Ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγής βρίσκεται νοτιοδυτικά της Ιεράς Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στη Χώρα της Πάτμου, περνώντας το σημείο που βρίσκεται η προτομή του Εμμανουήλ Ξάνθου, κοντά στο δημαρχείο.
Ιδρύθηκε το 1607 από τον Οσιότατο Ηγούμενο της Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, Παρθένιο Παγκώστα, ο οποίος την αφιέρωσε στην Παναγία (Ζωοδόχο Πηγή) και τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. Ο προορισμός του μοναστηριού ήταν μεταξύ άλλων να λειτουργεί ως καταφύγιο χηρών και ορφανών.
Το κτιριακό συγκρότημα ανεγέρθηκε με γενναιόδωρη χορηγία του Παρθενίου Παγκώστα, δίπλα στο οικογενειακό του αρχοντικό, στην περιοχή όπου έως τότε υπήρχε το ναΰδριο της Υπαπαντής. Το 1615 είχε ολοκληρωθεί η κατασκευή των κελιών και η περιτείχιση του μοναστηριού, όπως αναφέρεται σε σιγίλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Τιμοθέου Β΄, με το οποίο η Μονή καθιερώνεται ως Σταυροπηγιακή και προικίζεται με πλήθος προνομίων. Λίγο αργότερα το 1617, κτίστηκε και ο νάρθηκας του καθολικού.
Το καθολικό ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του μονόχωρου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού, με γυναικωνίτη στη νότια πλευρά και μονόχωρο τρουλαίο παρεκκλήσι, αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και τον Όσιο Χριστόδουλο.
Ο ζωγραφικός του διάκοσμος φιλοτεχνήθηκε πιθανότατα από κρητικό εργαστήριο και χρονολογείται πριν από τον μαρτυρικό θάνατο του κτήτορα Παρθενίου, ο οποίος θανατώθηκε από τους Τούρκους στις 17 Ιουνίου 1629 και ενταφιάσθηκε στη βόρεια πλευρά του νάρθηκα.
Η εικόνα της Παναγίας Ελεούσας
Η τοιχογραφία της Παναγίας της Ελεούσας υπάρχει από το έτος 1763, αγιογραφημένη από τον Ιεροδιάκονο Αθανάσιο από την Κρήτη, όπως αποδεικνύεται από την υπάρχουσα υπογραφή.
Ένα σπουδαίο θαύμα συνέβη τον Φεβρουάριο του έτους 1955. Κατά τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων στην Θεία Λειτουργία, όλο το εκκλησίασμα είχε γονατίσει και όταν ο Ιερέας εκφώνησε «Της Παναγίας αχράντου υπερευλογημένης Μαρίας…», ακούστηκε στον ναό μια κραυγή· «χάθηκε η Παναγία». Η κραυγή αυτή προερχόταν από την ευσεβέστατη Ειρήνη Οικονόμου, η οποία μόλις σηκώθηκε από τη «γονάτισμά της», αντίκρυσε, αντί την εικόνα της Παναγίας έναν κατάλευκο τοίχο.
Ο τοίχος παρέμεινε λευκός επί τρείς ημέρες, καθώς υπήρχαν μόνο οι προφήτες που πλαισιώνουν την εικόνα. Δέος, φόβος και αγωνία επικράτησε στο νησί για την αιτία της εξαφάνισης της Παναγίας. Ακολούθησαν αγρυπνίες και δεήσεις επί τριήμερον.
Μετά την παρέλευση των τριών αυτών ημερών «επανήλθε» η εικόνα της Παναγίας, με τη διαφορά ότι πάνω από το δεξιό μάτι εμφανίστηκε ένα τρίτο, το οποίο μέχρι και σήμερα είναι ευδιάκριτο, προφανώς σαν «σημείο» απόδειξης του θαύματος.
Τις ημέρες εκείνες ένας Έλληνας στην Αμερική ήταν βαριά άρρωστος με καρκίνο. Πρόκειται για τον Γεώργιο Μαρίνο, Πελοποννήσιο την καταγωγή. Οι γιατροί δεν του άφηναν κανένα περιθώριο ζωής. Τότε ένας φίλος του Πάτμιος, ο οποίος ζούσε στην Αμερική, τον παρότρυνε να επικαλεστεί τη βοήθεια της Παναγίας της Ελεούσας, η τοιχογραφία της οποίας υπάρχει στη Ζωοδόχο Πηγή στην Πάτμο.
Πράγματι ο ετοιμοθάνατος προσευχήθηκε με πίστη στην Παναγία και τη νύχτα εκείνη εμφανίστηκε στο δωμάτιο του νοσοκομείου μια μαυροφορεμένη Κυρία, η οποία στην ερώτηση του «ποια είσαι και τι θέλεις εδώ», του απάντησε «είμαι αυτή που επικαλέστηκες και ήρθα να σε κάνω καλά. Αύριο θα πας στο σπίτι σου». Αυτά του είπε και έφυγε. Την επόμενη, γιατροί, συγγενείς και φίλοι δεν μπορούσαν να πιστέψουν αυτό που διαπίστωναν με τα μάτια τους.
Στο μοναστήρι ενδιαφέρον παρουσιάζει και το νέο μουσείο. Η Μονή πανηγυρίζει την Παρασκευή της Διακαινησίμου. Οι μοναχές είναι πολύ φιλόξενες. Υπάγεται στην Ιερά Πατριαρχική Εξαρχία Πάτμου.
Πηγή : www.monastiria.gr, Ορθόδοξα Ελληνικά Μοναστήρια του Δημητρίου Θ. Κόκορη
