Ιερά Μονή Γενεσίου της Θεοτόκου στο Σγουροκεφάλι: το νεότερο μοναστήρι του Ηρακλείου!
Το Ιερό Ησυχαστήριο Γενεσίου της Θεοτόκου στο Σγουροκεφάλι είναι το νεότερο μοναστήρι του Ηρακλείου. Η Γερόντισσα Μαριάμ, κατά κόσμον Ειρήνη Παπαστεφανάκη, υπήρξε η κτητόρισσα του Ιερού Ησυχαστηρίου. Πριν ακολουθήσει τη μοναχική ζωή, εργαζόταν ως μαία στο Βενιζέλειο και βοηθούσε ως λαϊκή στο μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων. Αφού την επιθυμία της για τον μοναχισμό στον μακαριστό πατέρα Τιμόθεο Τζανή, ιδρυτή της Ιεράς Μονής Αγίων Θεοδώρων Ηρακλείου. Ο ίδιος μίλησε για εκείνη στον Άγιο Παΐσιο, ο οποίος συμφώνησε να γίνει μοναχή. Επίσης, ο Άγιος Πορφύριος ενίσχυσε την κλήση της, προφητεύοντας ότι θα ιδρύσει Ησυχαστήριο σε λόφο κοντά σε χωριό, όπου υπάρχει άφθονο νερό και παράγεται καλό κρασί και το περιβάλλον θα είναι κατάλληλο για τις μοναχές.
Μετά από αυτή την πνευματική καθοδήγηση, η Μαριάμ άρχισε να αναζητά τον κατάλληλο τόπο. Όταν ο πεθερός της κόρης της την πήγε σε έναν λόφο στο Σγουροκεφάλι, βλέποντας την τοποθεσία, ένιωσε πως αυτός ήταν ο προορισμένος τόπος. Επιστρέφοντας τη νύχτα εκεί, ένιωσε μια βαθιά πνευματική βεβαιότητα. Την επομένη τηλεφώνησε στον Άγιο Πορφύριο και λέγοντάς του πού ήταν την προηγούμενη βραδιά, εκείνος της επιβεβαίωσε πως ήταν «τάμα 400 χρόνων» που έπρεπε να εκπληρώσει! Ξεκίνησε αμέσως τις διαδικασίες για την παραχώρηση του οικοπέδου, το οποίο της παραχωρήθηκε ως δωρεά από συγγενείς του γαμπρού της. Τον Απρίλιο του 1989 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος και ξεκίνησε η ανέγερση του μοναστηριού με δικούς της πόρους και με τη στήριξη πολλών ανθρώπων. Το 2000, μετά από το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, το μοναστήρι ξεκίνησε και επισήμως τη λειτουργία του ως ησυχαστήριο.
Μόλις ο επισκέπτης φτάσει στον λόφο που είναι κτισμένο το ησυχαστήριο, θαυμάζει την υπέροχη θέα προς ολόκληρη τη βόρεια Πεδιάδα, τα λασιθιώτικα βουνά, τον Γιούχτα, το Κρητικό Πέλαγος με το μάτι να φτάνει ως τα Αστερούσια. Διασχίζοντας τις αυλές με τα φροντισμένα ολάνθιστα παρτέρια, φτάνει στο Καθολικό. Ο ναός είναι δίκλιτος με εσωνάρθηκα· το βόρειο κλίτος είναι αφιερωμένο στους Αγίους Πάντες και το νότιο στο Γενέσιο της Θεοτόκου. Τα δύο κλίτη επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω τριών τοξωτών ανοιγμάτων και ενός μικρότερου στο Ιερό. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο και φέρει εικόνες του Χριστού Παντοκράτορα και Ευλογούντος, της Παναγίας Οδηγήτριας και Δεομένης, της Γέννησης της Θεοτόκου, της Ρίζας του Ιεσαί, των Αγίων Πάντων και του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Δεομένου. Το μοναστήρι έχει ακόμη δύο ναούς, έναν στον πρώτο όροφο του κτηρίου που στεγάζει τη μεγάλη τράπεζα και τα κελιά, αφιερωμένο στον Άγιο Παρθένιο, επίσκοπο Λαμψάκου, και άλλον έναν, που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Λάζαρο και λειτουργεί ως κοιμητηριακός. Παρόλο που το μοναστήρι είναι το νεότερο της Κρήτης, ο προσκυνητής αισθάνεται βαθιά γαλήνη, απολαμβάνοντας το πανέμορφο τοπίο, τις κατανυκτικές ακολουθίες και την εγκάρδια φιλοξενία των μοναχών.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’.
Ἡ γέννησίς σου Θεοτόκε, χαρὰν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οικουμένῃ, ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ λύσας τὴν κατάραν, ἔδωκε τὴν εὐλογίαν, καὶ καταργήσας τὸν θάνατον, ἐδωρήσατο ἡμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον.
