ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΙΜΥΑΛΩΝ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ
Η ιστορική Μονή της Παναγίας των Αιμυαλών βρίσκεται λίγο πιο έξω από τη Δημητσάνα, χτισμένη μέσα στο βράχο. Ιδρύθηκε το 1608, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή, από τον ιερομόναχο και πνευματικό Γρηγόριο Κοντογιάννη και την αδερφή του, μοναχή Ευπραξία Παϊσία Κοντογιάννη, από τους Αιμυαλούς, χωριό του νομού Μεσσηνίας, από όπου πήρε και το όνομά της. Κάποιες φορές το όνομά της απαντάται και ως Μονή Ομαλών ή Ομυαλών. Ως προς την ετυμολογία του ονόματος «Αιμυαλοί», κάποιοι αμφισβητούν την ελληνική του προέλευση, στη Μάνη όμως «αιμυαλός» σημαίνει βρώσιμος κοχλίας. Η αγιογράφησή της έγινε από τους Ναυπλιώτες ζωγράφους Δημήτριο και Γεώργιο Μόσχο.
Η Μονή Αιμυαλών έπαιξε σπουδαίο ρόλο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, και κατόπιν της Ελληνικής Επανάστασης, προσφέροντας σημαντικές υπηρεσίες στο μαχόμενο Γένος, τόσο με τη μορφή οικονομικής ενίσχυσης όσο και ως πνευματικό κέντρο. Υπήρξε κοιτίδα των ελληνικών γραμμάτων και της ορθόδοξης πίστης, αλλά δεν παρέλειψε να ενισχύσει τον Αγώνα και οικονομικά: όταν στα 1822 η Πελοποννησιακή Γερουσία ζήτησε από όλα τα μοναστήρια της περιοχής οικονομική ενίσχυση, η Μονή Αιμυαλών συνέβαλε προσφέροντας 750 γρόσια. Η Μονή γνώρισε ένδοξες μέρες, αλλά περί τον 19ο αιώνα άρχισε σταδιακά να παρακμάζει, αποτέλεσμα διαφόρων εσωτερικών συγκρούσεων. Τότε συνενώθηκε με τη Μονή Τιμίου Προδρόμου, της οποίας έκτοτε λειτουργεί ως μετόχι.
Η είσοδος στη Μονή γίνεται μέσα από μία πύλη, η οποία οδηγεί σε κατάφυτο περίβολο. Τα πρώτα κελιά ήταν σφηνωμένα μέσα στο βράχο,˙ ο επισκέπτης μπορεί ακόμα να δει τα ερείπιά τους. Σήμερα αρκετά έχουν αλλάξει ως προς τη μορφή του μοναστηριού, καθώς νέα κτίσματα έχουν προστεθεί και έχουν γίνει αρκετές επεκτάσεις. Το καθολικό της Μονής αρχικά ήταν μικρό, αργότερα όμως επεκτάθηκε κι αυτό. Πρόκειται για μικρή μονόκλιτη βασιλική, που είναι χτισμένη μέσα σε φυσικό σπήλαιο. Οι αγιογραφίες του είναι σύγχρονες με το έτος ίδρυσης, με αξιόλογα δείγματα βυζαντινής τέχνης που ανήκουν στην Κρητική Σχολή, δημιουργήματα των αδελφών Δημητρίου και του Γεωργίου Μόσχου από το Ναύπλιο, που ήταν διάσημοι τοιχογράφοι την εποχή εκείνη.
Στη Μονή φυλάσσονται αρκετά αξιόλογα κειμήλια, ένα από τα οποία είναι και ο κτητορικός της κώδικας, με σημαντικές πληροφορίες για τη συγκρότηση του μοναστηριού, ο οποίος σήμερα φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας.
Στη διάρκεια της ιστορίας της η Μονή λειτούργησε άλλοτε ως γυναικεία, άλλοτε ως ανδρική. Από το 1995 λειτουργεί ως ανδρική και εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου, το Γενέσιο της Θεοτόκου.
Η Ι. Μονή υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως.
Πηγή : www.mythicalpeloponnese.gr
