ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΚΑΦΙΔΙΑΣ
Σε ειδυλλιακό τοπίο, 10 μόλις χλμ. από τον Πύργο Ηλείας, κοντά στην παραλία της Σκαφιδιάς, δεσπόζει η επιβλητική ομώνυμη Μονή, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Για την ονομασία της υπάρχουν διάφορες παραδόσεις, που τη συνδέουν είτε με την αρχαία Φειά, είτε με τη μορφολογία της θέσης της που μοιάζει με σκαφίδι, είτε με τους ντόπιους κατασκευαστές σκαφιδιών, είτε πιθανότατα με την εύρεση της χαμένης σήμερα εικόνας της Παναγίας σε μια σκάφη μέσα στη θάλασσα.
Η Μονή είναι η παλαιότερη της Ηλείας, καθώς η ύπαρξή της ανάγεται τουλάχιστον στον 12ο αιώνα. Στη μακραίωνη ιστορία της γνώρισε περιόδους ακμής αλλά και πολλές καταστροφές. Στα χρόνια της Α΄ Τουρκοκρατίας ερημώθηκε και οι μοναχοί της κατέφυγαν στη Ζάκυνθο, ενώ στην περίοδο της Ενετοκρατίας (τέλη 17ου – αρχές 18ου αιώνα) έγινε μετόχι της Ιεράς Μονής Στροφάδων της Ζακύνθου και ανακαινίσθηκε. Στην περίοδο της Β΄ Τουρκοκρατίας και της Επανάστασης, στην οποία η Ι.Μονή συμμετείχε ενεργά, πυρπολήθηκε δύο φορές. Το 1886 κατέρρευσε από σεισμό και το 1943-1944 καταστράφηκε από γερμανικά και ιταλικά στρατεύματα.
Το μοναστηριακό συγκρότημα θυμίζει μεσαιωνικό φρούριο, αν και η σημερινή μορφή του είναι αλλοιωμένη λόγω των επισκευών και μετατροπών που έχει υποστεί. Κυρίαρχη θέση έχει το μοναδικό τετράπλευρο διώροφο κτήριο στο κέντρο της δυτικής πλευράς, με τους τέσσερις κυλινδρικούς προμαχώνες στις γωνίες. Κτίστηκε ίσως στην περίοδο της Ενετοκρατίας, όπως δείχνει η δυτικότροπη αρχιτεκτονική του, και στέγαζε το ηγουμενείο και το θησαυροφυλάκιο της Μονής, ενώ χρησίμευε παράλληλα ως καταφύγιο των μοναχών σε περίπτωση κινδύνου. Το καθολικό (ναός) της Μονής κτίστηκε τον 12ο αιώνα και αρχικά ήταν σταυροειδής τρουλαίος ναός, από τον οποίο διατηρούνται μόνο τμήματα της πλινθοπερίκλειστης τοιχοποιίας στην ανατολική πλευρά. τον νάρθηκά του σώζονται τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο 1710.
Η Μονή διαθέτει σημαντικό αρχείο, βιβλιοθήκη και μουσείο με πλούσια κειμήλια. Είναι γυναικεία και εορτάζει στις 15 Αυγούστου και υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Ηλείας και Ωλένης.
Πηγή : www.monastiria.gr
